Itxi
300.000 biztanle baino gehiago, historia ugari, paisaia bukolikoak eta kolore deigarriko etxeak. Euskal Herriko Iparraldea Europako txoko politenetariko bat da. Eta, nola ez, herri politak hiru herrialdeetan banatzen dira: Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa.
Nork ez du ezagutzen Biarritzeko hondartza amaigabea? Eta Baionako katedral erraldoia? Frantziako hegoaldeko inguru honetan galtzea benetako ametsa da euskal arkitekturaren, historiaren eta kulturaren maitaleentzat.
Horregatik, Guuk-en Iparraldeko herririk politenak bisitatzeko bidea hartu dugu. Irakurri arretaz, eta prestatu zure bidaia!
Gai hau oso subjektiboa izaten da beti. Zein dira Iparraldeko herririk politenak? Betiko zerrenda turistikoak alde batera utzita, norberak ikusi duenaren mende egongo da aukera. Iparraldearen kasuan, are zailagoa da, 150 herri baino gehiago baitaude.
|
Lapurdi |
Nafarroa Beherea |
Zuberoa |
|
|---|---|---|---|
|
HIRUBURU |
Baiona |
Donibane Garazi |
Maule-Lextarre |
|
KM2 |
859 km2 |
1325 km2 |
854,4 km2 |
|
MAPA |
|
|
|
Iparraldea, administratiboki, Frantzian dago, Euskal Hirigune Elkargoan, baina horrek ez du esan nahi Euskal Herrian egotearen sentsazioa galtzen denik. Bai euskaragatik, zeina landa-inguruneetan entzuten baita, bai kulturagatik eta paisaiengatik. Has gaitezen!
Seguruenik Frantziako herri turistikoenetariko bat izango da, eta, bai, Iparraldeko herririk politena ere bai. Biarritz denboraren kapsula bat da. Izan ere, iraganera, europar nobleziaren xarmara, arkitektura modernora eta glamour argitsuenera bidaiatuko duzu. Ahaztezinak dira Hotel du Palais, Napoleon III.ak eraikia, labarraren gaineko itsasargia, Ama Birjinaren Harkaitza, Kasinoa eta Hondartza Handi enblematikoa. Kaleetan barrena ibiltzea gomendatzen dizugu, herri honetan edertasuna aurkituko baituzu txoko guztietan. A, eta egin argazki asko! Ez zaizu damutuko.
Aurrez aurre ikusiko duzu Hendaiatik iparralderantz jotzen baduzu. Baina ez pentsa geldiune laburra izango denik. Izan ere, Iparraldeko herri politenetariko bat da Donibane Lohizune. Bai arrantzari (arpoilariak) lotutako iraganagatik, bai XVII. mendeko kortsarioen abenturengatik, bai historian ahaztuko ez den pasarte batengatik: Luis XIV.a Frantziako erregearen eta Gaztelako Maria Teresa infantaren arteko ezkontza, zeinak "Pirinioetako Bakea” ekarri baitzuen. Hemendik alde egin aurretik, portua bisitatu behar duzu, itsas pasealekuan eta Hondartza Handian paseatu behar duzu, eta Luis XIV.aren etxea eta herriko etxea ikusi behar dituzu.
Asko urrundu gabe, barrualderantz jota, Bastida dugu, Iparraldeko, Nafarroa Behereko eta Frantziako herri politenetariko bat izateagatik ezaguna. Nafarroako Erreinuak sortu zuen, XIII. mendean, helburu militarrekin, eta inkisiziotik ihesi zihoan jendearen babesleku izan zen mendeetan zehar. Merkataritza-tradizio handiko herria da, eta judu-komunitate handi baten kokalekua. Zer da hemen ikusi beharrekoa? Andre Mariaren eliza, juduen hilerria, trinketea eta herriko arkitektura koloretsua.
Frantziako muga gurutzatu eta lehenengo ikusiko duzuna. Hendaia hiri historikoa da, eta muga egiten du Irunekin eta Hondarribiarekin. Mendeetan zehar gatazka beliko ugari bizi izan dira Gaztelako eta Frantziako erreinuen artean (Bidasoa ibaia zen bien arteko muga), eta oraintsuago ere izan dira garraio-azpiegiturei lotutako pasarteak. Zer ikus daiteke hemen? Tren-geltokia, kasinoa, Ondarraitz hondartza, San Bixintxo eliza, Abaddia gaztelua eta Harkaitz Bizkiak ikusi beharrekoak dira.
Biztanle gehien dituen Iparraldeko hiria da, eta Euskal Hirigune Elkargoaren egoitza da, zeinak eskualdeko udalerri guztiak zuzentzen baititu. Inguruan bazabiltza, gutxienez egun-erdi bat eskaini behar diozu Baionari. Hiria X. mendean sortu zen, erromatarren aztarna batzuen gainean, eta gatazka militarrak, topagune geopolitikoak eta joera kulturalak bizi izan ditu mendeetan zehar. Bikingoek inbaditu zuten, Nafarroaren konkistan borrokatu zen eta Gaztelatik kanporatutako juduak hartu zituen. Bisita itzazu Santa Maria katedrala, Errobiko nasak, Gaztelu Zaharra eta Cazenave txokolategia.
Iparraldean ez dago Sara baino herri politagorik eta hark baino historia aberatsagoa duenik. Saran loratu zen XVII. mendeko euskal kultura. Sarako Eskolak bultzatu zuen mugimendua, eta, hain zuzen, eskola horretakoa izan zen Axular, Geroko gero obraren egilea; apaizak testu horretaz baliatzen ziren euskara protestantismoaren aurka erabiltzeko. Zer ikus daiteke? Galdu zaitez herriko kaleetan barrena, eta bisitatu herriko etxea, San Martin eliza, baserriak, Euskal Pastelaren Museoa, Ortillopitz etxea, Sarako leizeak eta Larruneko trena.
Ez zaitzala engainatu herriaren tamainak. Ainhoan gertatu zen Hogeita Hamar Urteko Gerraren pasarte tragikoenetako bat; herri guztia suntsitu zen orduan. Hemen guztia dago Qur karrikaren inguruan: udalerria zeharkatzen duen errepide nagusia da. Ainhoaren arkitekturak maitemindu egingo zaitu, zurezko armazoia duten euskal baserri tipiko handiekin eta fatxadetako kolore ugariekin. Joan zaitez latsagira, herriko etxera, Andre Mariaren elizara, San Joseph kaperara eta hilerrira.Eta ez galdu Ezpeletako piperrak dastatzeko eta Donejakue bidea egiten ari den erromesen batekin berriketan egiteko aukera.
Donibane Garazi altxor historikoa da. Nafarroak Garazi konkistatu zuen XII. mendearen amaieran, eta han bertan, erromatarren ibilbide komertzial baten gainean eta egungo mugatik kilometro gutxi batzuetara, mendiz bestaldeko hiriburua izan zena sortu zuen, gune garrantzitsua gai militarretan. Donibane Garazi gaztelauen egoitza izan zen, eta Zangozako merindadeko administrazioaren mende zegoen. Zer daukagu hemen? Bada, Erdi Aroko harresi ikusgarri bat, zenbait ate dituena (haietako bat, Donejakue atea, gizateriaren mundu-ondarea da), Donejakue Bidea hasteko puntuetako bat. Eta Eiheraberriko zubi fotogenikoa ere hementxe dugu.
Oraindik gehiago nahi duzu? Iparraldeko herri politenek gogoa piztuko dizue Nafarroara jaisteko, Gipuzkoako kostaldea esploratzeko eta Euskadiko gainerako txokoak bisitatzeko.
Horretarako, nahikoa duzu lagun-taldearekin koordinatzea, bidaia ongi planifikatzea eta mugikorreko mapei arretaz begiratzea. GuukZure laguntzailerik onena izan daiteke. Zeureganatu behar duzun mugikor-tarifa, eta atera historian barrena ibiltzera.
El norte de Euskadi, ya perteneciente a Francia, esconde una parte vital de la historia vasca y nos abre las puertas a pueblos inolvidables.
Nazioartean ospetsuenen artean dauden eta historia osoan zortzimilako gehien igo dituzten mendizaleetako batzuk hazten ikusi dituzte Euskadiko mendiek.
Las montañas de Euskadi han visto crecer a algunos de los montañeros más famosos internacionalmente y con más ochomiles de toda la historia,
Paseando por Orduña miramos hacia el Txarlazo para observar la increíble Virgen de la Antigua, por donde pasean todos los días cientos de bizkainos.
Urduñan paseatzen ari garela Txarlazo mendira begiratuz gero, Antiguako Ama Birjina ikusiko dugu; ehunka bizkaitar igarotzen dira handik egunero.
Apirila eta maiatza ezin hobeak dira Euskadin antxoa-denboraldiaz gozatzeko, euskal gastronomiako errezeta onenetakoren bat prestatuta.
