Nola prestatu marmitakoa erraz eta non jan Euskadin
22 Marzo 2023 16:32
Piperrada, txangurrua, pantxineta, goxua... euskal gastronomia mundu osoan ezagunak diren plater bikainez beteta dago. Bazenekien Euskadi dela Michelin izar gehien dituen hirugarren autonomia-erkidegoa? Jatea gustatzen zaigu, eta ondo, gainera. Horregatik, ezin dugu alde batera utzi marmitakoaren ospea.
Plater tradizional horrek lotura estua du hegaluzeak (eta, oro har, atunak) Kantauri itsasoko kostalde osoan duen garrantziarekin, eta ezin da ulertu arrantzaleek arrantza-sasoietan dituzten ohiturak ezagutu gabe.
Bitxikeria💡: marmitakoa euskal kostaldeko arrantzaleen aprobetxamendu-plater gisa jaio zen.
Zein da jan duzun onena? Badakizu etxean prestatzen? Guuk-en suak piztuko ditugu plater bikain honetaz gozatzeko, txakolin on batekin. On egin!
Nola prestatu marmitakoa etxean: euskal errezeta tradizionala
Lehentasuna lehentasuna da. Beste euskal plater batzuekin gertatzen den bezala (bakailaoa Bizkaiko erara edo legatza saltsa berdean), marmitakoa pazientzia behar duen errezeta da. Zenbat eta denbora eta maitasun gehiago eskaini, orduan eta gozoago geratuko zaizu.
Hori esanda, estatuan ezagunena den euskal sukaldariarengana jo dugu. Bai, Karlos Arguiñanori buruz ari gara. Beasaindarrak urteak daramatza era guztietako errezetak eskaintzen, bai telebistan, bai Interneten. Beraz, ikus dezagun zer duen esateko marmitakoaren errezetari buruz.
MARMITAKOA PRESTATZEKO OSAGAIAK (5 LAGUNENTZAT)
ZER
ZENBAT
Hegaluzea
1 kg
Patata
1 kg
Baratxuri-aleak
4 ale
Tipula
1 ale
Piper berdeak
3 ale
Piper txorizeroa
1 ale
Tomate zurituak
2 ale
Arrain-salda
1 litro
Oliba-olio birjina estra
x
Gatza
x
Perrexila
x
Hasi aurretik, kontuan izan bi gauza beharko dituzula: batetik, arrain-salda, eta, bestetik, baratxuri-olioa (aukeran). Biak etxean presta ditzakezu, baina denbora aurreratu nahi baduzu, zuzenean erostea gomendatzen dizugu.
Marmitakoa kazola zabal eta baxuan prestatzen da hobekien. Sueztitu piperrak eta tipula kazolan, lehendik prestatu duzun baratxuri-olioarekin. Gehitu baratxuri xehatua eta tomatea 10 minuturen buruan, eta, ondoren, izan dena sutan potentzia baxuan ordu erdiz.
Dena loditzen hasi dela eta barazkiak bigunduta daudela ikusten duzunean, zuritu eta zatitu patatak, eta bota lapikora. Ez itxaron ez txigortu arte, ez eta desegin arte ere, eta erantsi zuzenean arrain-salda. Zenbat? Bada, guztia estali arte.
Egiaztatu gatz-puntua eta egosi su motelean 20 bat minutuz. Patatek berek emango dizute seinalea, samur egoten hasten direnean. Bitartean, zigilatu hegaluzea zartaginean, aparte, eta gehitu kazolara. Hemen, egosketa norberaren gustuaren araberakoa da.
Itxaron minutu batzuk gehiago, gehitu perrexila, eta prest duzu! Errezetaren aldaera batzuk badira, baina hau da jatorrizko marmitakoa. Zure trebetasunaren araberakoa izango da zeinen gozo geratzen den.
Non jan marmitakoa Euskadin?
Ziur gaude badaukazula zure txoko gustukoena herrian edo hirian, eta marmitako bikaina prestatzen dutela bertan. “Marmitakoa jateko jatetxerik onenak” esatea oso subjektiboa denez, Guuken nahiago dugu marmitakoa jateko toki edo urteko garai onenak zein diren azaldu.
Deba
Plater hau irailaren amaieran eta azaroaren amaieran dasta dezakezu, herrian egiten diren Euskal Jaietan. Platerik onena prestatzeko lehiatzen diren sukaldari adoretsuak ikusiko dituzu, eta baten bat dastatzeko aukera ere izango duzu.
Mutriku
Arrantza-herri txiki honek Kalbaixoko jaiak ospatzen ditu irailaren 15ean. Ospakizuna alde batera utzita, bai, jai horietan marmitako-lehiaketak antolatzen dira. Galtzerik ez dago.
Getaria
Uztailaren amaieran eta abuztuaren hasieran, Salbatore jaiak ospatzen dira Elkanoren herri ezagunean. Han ere antolatzen dira urteko marmitakorik onena aukeratzeko lehiaketak. Une aproposa da koadrilarekin dastatzeko (edo zeuek prestatzeko).
Lekeitio
Bizkaiko herri txiki honetan ere oso errotuta dago marmitakoa. Izan ere, prestaketa-estilo propioa dute, eta ohikoa baino askoz patata gehiago erabiltzen dute. Edozein taberna edo jatetxetan aterako dizute plater on bat.
Orio
Arrantza-herri honetako biztanleei gehiago gustatzen zaie bisigua. Bisigua da protagonista uztailaren erdialdean antolatzen den Bixigu Festa delakoan. Baina erne: lehiaketaren ondoren, milaka marmitako-anoa banatzen zaizkie han daudenei.
Hondarribia
Euskadiko herri politenetako bat da eta, gainera, hegaluzearen ardatz biziki garrantzitsua euskal kostan. Herri honetan marmitakoan espezializatuta dauden dozenaka jatetxe aurkituko dituzu.
Marmitakoa jateko jatetxe onenak Euskadin
Eta jatetxe jakin batera joan nahi badugu? Hori zailagoa da, zerbitzuaren eta norberaren gustuen araberakoa baita. Gehiegi ez bustitzeko, ezagunenetako batzuen zerrenda laburra prestatu dugu. Ez dira dauden guztiak, eta ez daude diren guztiak.
Artza: Askatasun Hiribidea, 1, 48370 Bermeo, Bizkaia
Bermeoko Kafe Antzokia: Aurrekoetxea kalea 27, behea, 48370 Bermeo, Bizkaia
Arrate: San Ignacio kalea 2, 20530 Leintz Gatzaga, Gipuzkoa
Fronton: San Frantzisko pasealekua 4, 20400 Tolosa, Gipuzkoa
Arandia de Julen: Enkarnazio Plaza 10, 48006 Bilbo, Bizkaia
Bideko: Bideko auzoa 74, 01450 Lezama, Araba
Gose zara oraindik? Guuk-en tarifa onenak ditugu, Euskadiko jatetxe onenak bilatzen jarraitu dezazun sarean. Goza ezazu ahal duzun guztietan marmitako tradizional gozo batez. Eta koadrilarekin bada, askoz hobeto!
Izenburuazpia: Getariako museoan ezagutu ditzakezu goi-mailako joskintzako maisuaren bizitza eta obra, hantxe baitaude Balenciagaren pieza bikainak eta zirriborro bakarrak.
Aurtengo jaietan ere, itsas prozesioak, artista ospetsuen kontzertuek (India Martinezenak, esate baterako) eta sardina-janak girotuko dituzte arrantza-herri honetako kaleak.