Euskal Hiria
Cómo visitar el Valle Salado de Añana y qué ver allí
7 minSalinas de Añana es una parada obligatoria para todos los visitantes de Vitoria-Gasteiz, los amantes de la historia y los más curiosos.
Itxi
Itxi
Itxi
Ba al zenekien orain dela milioika urte Euskadi itsaso azpian zegoela? Sasoi hartatik dator Añanako Gatz Harana, aro Jurasikoaren eta Kretazikoaren arteko garaitik, eta eskualde osoa Gasteizeraino estaltzen zuten urek atzera egin izanaren emaitza da gatzagen eremua.
Gaur egun, Araba eta Euskadi osoko erakargarri turistiko garrantzitsuenetakoak dira Gesaltza Añana eta hango milaka urteko gatz-fabrika. Gasteiz bisitatzen baduzu, ezin zara gelditu hiriburutik 30 kilometrora dagoen bitxi hau ikusi gabe.
Eta, horregatik, Guukek haraino eraman nahi zaitu, argazkiak egitera, inguru hartan paseatzera eta lagunekin ondo pasatzera. Añanako Gatz Harana bisitatzeko asmoa duzu? Guukek emango dizkizu beharrezko gakoak, ezertxo ere gal ez dezazun.
Lehenik eta behin, toki garrantzitsuenera. Añana da helmuga, izen bereko kuadrillako herrixka, 200 biztanle baino gutxiago dituena eta 2022an 70.000 bisitari baino gehiago jaso zituena, hango gatzaga ezagunei esker.
Non dago, zehazki, Añanako Gatz Harana? Gasteiz hiriburutik mendebaldera dago, 31 kilometrora. Mapan bilatzen baduzu, ikusiko duzu Euskadi eta Gaztela eta Leonen arteko mugatik oso hurbil dagoela.
Administrazioari dagokionez, Atiegarekin batera osatzen duen udalerriak gobernatzen du (nahiz eta Atiegak autonomia gehixeago duen). Kontua da Gasteiztik bertatik abiatzea dela Añanako Gatz Haranera iristeko modurik errazena. Hainbat aukera duzu.
Gasteizko autobus-geltokian 13. linea (Gesaltza Añana) hartuta. Astelehenetik ostiralera zein asteburuetan daude autobusak; hala ere, ahal dela asteburuetan ez joatea gomendatzen dizugu, jende asko joaten baita eta ordutegiak murritzagoak baitira. 40-45 minutu inguruko bidaia da.
Zeure kotxea baldin baduzu, asko erraztuko dituzu gauzak. Gasteizko erdigunetik, har ezazu N-622 errepidea, iparralderantz. A-1 autobiara iristen zarenean, har ezazu E-80 errepiderantz (E-5/A-1 saihesbidea). Ordu erdi beranduago, hartu A-2622 irteera, Gesaltza Añana noranzkoan. Eta listo! 35 minutuan iritsiko zara.
Ongi da, jakin-mina izan duzu eta iritsi zara herrira. Nondik hasi? Beno, gatz-fabrikak dira garrantzitsuena, noski; 6.500 urte baino gehiagoko historia dute, eta herriaren paisaia taxutzen dute.
5.000 ezkaratz baino gehiago daude aire zabalean; prezipitazio bidez materialak lortzeko prestatutako plataformak. Larrain horietan, ur gazia jartzen zuten langileek, behin likidoa lurrundu ondoren gatza eskuratzeko.
Antzina, gertu igarotzen den Muera ibaia aprobetxatzen zen, lurra komeni zen bezala aldatuta eta akueduktuak erabilita. Gaur egun, instalazioak eraberritzen ari dira erakunde publikoak, haiek ezagutzera emateko helburuz.
Ez zaitez gatzagak ikusita bakarrik gelditu. Arabako hiribildu antzinakoena da Añana, eta horrek zera esan nahi du, zalantzarik gabe: historia. Halaxe da, bai, herriak Erdi Aroko ondare garrantzitsua baitu, eraikin publikoz eta erlijiosoz osatua, baita balio handiko aztarna arkeologikoz ere.
Nabarmentzekoak dira:
Horrez gain, inguru hartan bazabiltza, Gaubea (Valdegovia) ere bisita dezakezu eta, batez ere Añanak sarreratik bertatik zaintzen duen Valderejoko Parke Naturala.
Gatz-fabrika da Añanan eskaintzen diren era guztietako jardueren oinarria. Eta ez gara ohiko turismo-bisita gidaridunez bakarrik ari. Urteko sasoi jakin batean bainatu ere egin zaitezke, baita zuk zeuk gatza fabrikatu ere, gero dastatzeko.
Honako prezio hauek ditu: 8,50 € helduentzako, eta 7,50 € 11 lagun baino gehiagoko taldean baldin bazoaz; 6,50 € ikasle, erretiratu, langabe eta desgaitasuna duten pertsonentzako; 2,50 € 7 eta 12 urte bitarteko haurrentzako, eta doan 6 urtez azpikoentzako.
Ordubeteko ibilbidea da, eta Añanaren iragana, oraina eta etorkizuna ezagutuko dituzu. Bisita urte osoan egin daitekeen arren, apirila eta urria bitartean joaten bazara, baliteke gatzezko span eskuak eta oinak bustitzeko aukera izatea.
Añana bisitatzen duzun lehen aldia ez bada, edo aurreko bisita osatzea nahi baduzu, gatz-iturburuetan zeharreko ibilbidea erreserba dezazun gomendatzen dizu Guukek. Esperientzia honek lotura handiagoa du fabrikaren sistemarekin berarekin: Santa Engraziako iturburua.
Ibilbide horretan, akueduktuen ondotik 400 metro baino gehiagoko paseoa sartzen da eta, kasu honetan ere, apirila eta urria bitartean joaten bazara, eskuak eta oinak aire zabalean dagoen gatzezko span sartu ahal izango dituzu. Ordu eta erdiko iraupena du, eta honako hauek dira prezioak: 11 € helduentzako, eta 10,50 € taldean doazenentzako; 9,50 € ikasleentzako; 3 € haurrentzako, eta doan sei urtez azpikoentzako.
Aurrez aipatutako guztia sartzen da eskaintza honetan, baita Añanako gatza dastatzeko aukera ere (munduko gatzik onenetakotzat jotzen dena). Ontzailea, haren lau aldaeretan, kaienarekin, baratxuriarekin, proventzar belarrekin eta kaienarekin batera.
Ordu eta erdiko iraupena du, eta honako prezio hauek: 11 € helduentzako, eta 10,50 taldean baldin bazoaz; 9,50 € ikasle, erretiratu, langabe eta desgaitasuna duten pertsonentzako; 4 € 4 eta 12 urte bitarteko haurrentzako, eta doan 3 urtez azpikoentzako. Tokian tokiko gastronomia gustuko baldin baduzu, galdu ezin duzun ekintza.
Añanako jarduerarik esperimentalena. Errealitate Birtualeko proiekzio-areto batean sartu, eta ur gezak ur gazi bihurtzeko lurraren eremurik sakoneneraino egiten duen bidaia egingo duzu. 4K bereizmenarekin proiektatzen da, eta Txema Blasco aktoreak gidatzen du.
Ondoren, nola ez, haranean bertan jarraituko duzu bisita fisikoa egiten. Baina, kontuz, asteburuetan bakarrik eskaintzen da jarduera hori. Ordubeteko iraupena du (30 minutukoa atal bakoitzak), eta 9 €-ko prezioa du, oro har, eta 7,50 €-koa, berriz, talde, erretiratu, ikasle, langabe eta desgaitasuna duten pertsonentzako.
Nahi al duzu jakitea nola sentitzen den gatz-fabrikako langile bat? Familientzako pentsatuta dagoen esperientzia honekin, “urre zuria” ekoizten ikasiko duzu, prozesuaren jatorrizko urrats guztiei jarraituta.
Antzina erabiltzen ziren lan-metodoen errepasoa egin ahal izango duzu, oinak gatzagetan sartu, eta tresnak zeure eskuekin hartu ahal izango dituzu. Eta, bai, ondoren gatza etxera eraman dezakezu.
Gomendagarriena Añanako Gatz Haraneko beste esperientzietakoren batekin batera egitea den arren, baduzu gatzezko spaz gozatzeko aukera, gainerako jarduerak egin beharrik gabe. Esan dugun bezala, aire zabaleko instalazioak dira, eta oin- eta esku-bainuak hartzeko gunea dute.
Segurtasun-arrazoiengatik, baina, ezingo duzu gorputz osoko bainurik hartu. Eskuak eta oinak bakarrik sartuta ere, ur hipergaziaren onura guztiez gozatuko duzu: zirkulazioa hobetzen, larruazala bermineralizatzen eta artrosia arintzen laguntzen du, besteak beste.
Euskal herri jatorra den aldetik, Añanak bere herriko jaiak ere baditu. Baita bertako instalazio historikoekin lotutako ekitaldiak ere. Ondoren adierazten ditugun egunetakoren batean bisitatzen baduzu Añana ingurua, jaioz gozatzen gera zaitezen gomendatzen dizugu.
Azkenerako utzi dugu garrantzitsuena. Ona al da Añanako gatza? Jakina. Ona izango ez balitz, ez litzateke ekoizten jarraituko Erromatar Inperioa baino lehenagotik. Gaur egun, berreskuratu egin da garai bateko ekoizpen-modua fabrikan, teknika tradizionalekin eta jasangarritasun-irizpideekin.
Antzina, instalazioetako gatza bakarrik eskuratzen zen, baina Fundazioak bulkada kultural eta gastronomikoa eman nahi izan dio, eskaintza handituz. Hauexek dira gaur egun Añanan eros ditzakezun gatzak:
Azken hori da guztietan bereziena eta goxoena. Añanan bakarrik ekoizten den produktua da, eta, askorentzat, bildumazaleentzako objektua. Nahi al zenuke dastatu?
Eskuratu nahi baduzu, har ezazu Guuk sarea duen zure mugikorra, irits zaitez Añanako Gatz Haranera zure GPSa erabilita, eta joan zuzenean herriko dendara. Gure tarifek eraman zaitzatela Arabako eta Euskadiko onena dastatzera.
Salinas de Añana es una parada obligatoria para todos los visitantes de Vitoria-Gasteiz, los amantes de la historia y los más curiosos.
Euskadi cuenta con grandes vistas para disfrutar de Urdaibai, la bahía de la Concha o cualquier otro rincón montañoso o costero de la región.
Euskadik bista ederrak ditu Urdaibaiz, Kontxako badiaz edo gure lurraldeko beste edozein paisaiaz gozatzeko, bai mendian, bai kostaldean.
Repasamos las carreras estelares de estrellas de la tele y el cine nacidas en Euskadi como Marta Etura, Yon González o Jon Kortajarena.
Euskadin jaiotako telebista- eta zinema-izarren ibilbideen errepaso bat egingo dugu, eta, besteak beste, hizpide izango ditugu Marta Etura, Yon González edo Jon Kortajarena.
Gernikatik Getxora (Bilbotik gertu) joango gara, eta, handik, Bermeora eta Lekeitiora jarraituko dugu kostaldean zehar, Euskadiko zenbait txoko zoragarri ikusteko.