Euskal Hiria
Gasteizko inauteriak: datak, konpartsak eta desfileak
4 minArabako hiriburua argiz, kolorez eta musikaz beteko da, bai eta zein baino zen originalagoak diren mozorroz ere, gasteiztar guztiak alaitzeko.
Datorren igandean, abuztuak 4, Zeledonen jaitsiera tradizionalaren lekuko izango dira gasteiztarrak eta arabar guztiak, eta, hala, Andre Maria Zuriaren 2023ko jaiak hasiko dira.☂️
“Zeledon etxe berria egin duk, Zeledon balkoian leiho on” kantatuz, denontzako moduko jarduerez beteriko aste bat hasiko da; haien artean, musika-ikuskizunak, kirol-ekitaldiak eta familientzako eta haurrentzako jarduerak.
Festa-giroa eta poza izango dira nagusi hirian, Hiri zuriaren isiltasuna liburu arrakastatsuan deskribatu bezala. San Prudentzio pasatu ondoren, etorri nahi duzu Guuk-ekin festa hauek ezagutzera? Ongi etorri, Zeledon!
2024 honetan, betiko datekin eta ekitaldiekin datoz jaiak; gauza bakoitza dagokion orduan eta lekuan.
Urtero bezala, udalak nobedade pila bat prestatu ditu; haien artean, lehen mailako artisten kontzertuak eta ekitaldi herrikoi ugari. Hona hemen aurtengo kartela!
Gasteizko jaien aperitifa gisa, uztailaren 25ean, asteartea, “Blusen eta Nesken Eguna” ospatzen da. Gasteizko kuadrillak, jantzi tradizionalekin jantzita eta zapi koadroduna lepoan dutela, hiriko protagonista bihurtzen dira.
Blusen eta Nesken Eguna esaten zaio, horiek direlako gasteiztarrek janzten dituzten jantzi tradizionalen izenak; gizonezkoenak blusak dira, eta emakumezkoenak, berriz, neskak. 1878tik ospatzen da. Orduan sortu ziren lehen kuadrillak. Emakumeak 1967an hasi ziren parte hartzen, mantelina eta apain-orrazia alde batera utzi zituztenean.
Garai batean, asto-lasterketak eta zezenak ziren egun horretako protagonistak, eta, hain zuzen ere, blusaren funtzio nagusia plazan alkandora ez zikintzea zen. Gaur egun, beste tradizio batzuk ditu ardatz: sardinak, kuadrillen arteko lehiaketak eta kalejirak.
65 urte bete dira 1957an Gasteizek, festak hasteko, Pepito panpinaren lehenengo jaitsiera antolatu zuenetik. Gero, hasierako Pepito hura gure gaurko Zeledon bihurtu zen, Andre Maria Zuriaren festetako ikur nagusia.
Gasteizko kuadrilla tradizionalenetako baten maskota zen Pepito: Los Tímidos (Lotsatiak) kuadrilla. Hasierako blusa-kuadrilla haiek sortu zuten aterkidun panpinaren jaitsieraren ekitaldia. Eta zergatik kontatzen dizugu hori? Bada, Andre Maria Zuriaren jaietako elementu garrantzitsuetako bat delako.
2023an, 29 kuadrillak hartu zuten parte. Hauek izan ziren: 50eko hamarkadan sortutakoak (Los Martinikos, Los Desiguales, Los Txismes, Los Bainas eta Los Biznietos), 90eko hamarkadakoak (Bastiak, Zintarri, Hegotarrak eta Nekazariak) eta mende honetakoak (Magolariak, Siberiarrak eta Los Alegríos).
Aurten, 2024ko Andre Maria Zuriaren jaiek berrikuntza pozgarri bat dakarte: blusa eta nesken kuadrilla berri bat. Hain zuzen, gauzatu ez ziren bi kuadrillak (Lursagarrak eta Babazorroak) bat eginda sortu dute Gaupazaleak. Eta ikusmin handia sortu du: Jada 280 lagunek azaldu dute interesa kuadrilla berri honetan parte hartzeko.
Arabako kuadrillek Santiago Egunean egiten duten jarduera nagusietako bat “ardo-upelen lasterketa” da. Kuadrilla bakoitzeko ordezkariek berrogeita hamazazpi kiloko ardo-upel bat gidatzen dute ibilbide batean barrena, ahalik eta lasterren. VII. edizioa izango da aurtengoa: uztailaren 25ean, 11:00etan. Ez duzu hutsik egin nahiko,ezta?
Saria: 225 litro ardo; sari ezin egokiagoa ondoren etorriko diren festak alaitzeko.
Eguneko beste hitzordu nagusia San Frantzisko kaleko aldapako baratxuri-azoka da; Erdi Aroan sortu zen, XV. mendearen inguruan. Baratxuri-txirikorda bat erosi eta lepoan jarri behar da, etxera iritsi arte.
Egun koloretsu horri amaiera emateko, joan-etorriko kalejira egiten da Iradier Arenara —egunero egiten da Aste Nagusian—. A, eta ez hutsik egin San Migelen meza, nekazaritza eta abeltzaintzako azokak, haurrentzako zesta-puntako tailerra eta bigantxak. Ezta emakumezkoen hirugarren pilota-masterra ere (Gasteizko Udala).
Ez dizugu gezurrik esango: Andre Maria Zuriaren jaietan, ez duzu jakingo nondik hasi. Ia ezinezkoa da ekitaldi denak ikustea eta probatzea, hainbeste gauza prestatu ditu udalak 2024rako jaietarako! Horregatik, onena da gehien interesatzen zaizuna apuntatzea eta planifikatzea.
Hala ere, gauza batzuk nahitaezkoak dira, eta haietako asko lehen egunean egiten dira.
Elisa Rueda poeta, irakasle, idazle eta aktore ikaragarriak egingo du 2024ko Gasteizko jaietako pregoia. Abuztuaren 2an emango die hasiera jaiei, 21:30ean, Plaza Barrian.
Pregoiaren ostean, Kresala dantza-taldearen saioa izango da, eta, amaitzeko, sorpresa berezi bat egongo da guztiontzat. Ez hutsik egin!
Jaietako ekitaldirik ezagunena da. Abuztuaren 4an (ostirala), 18:00etan, Gasteizko panpina ezagunena kable batetik jaitsiko da San Migel dorretik Andre Maria Zuriaren balkoi batera, eta, gero, hezur-haragizko bihurtuko da.
Gorka Ortiz de Urbinak oinez zeharkatuko du plaza, eta San Migel dorreko balkoira aterako da, Andre Maria Zuriaren jaiei hasiera ofiziala emateko. Pare bat ordu lehenago joatea gomendatzen dizugu, plaza leporaino egoten da eta.
Ordu erdi geroago, buruhandien, erraldoien, zaldien eta txoten konpartsa hasiko da, eta erdiguneko kale hauek zeharkatuko ditu: San Prudentzio, Arka plaza, Posta kalea, Dato kalea eta Agirre lehendakariaren kalea. Bezpera Solemneak ere emango dira, Andre Maria Zuriaren omenez, koruaren emanaldiarekin eta lore-eskaintza eta guzti.
Igandean bertan, 22:00etan, Farolen erromeria ezaguna hasiko da. Erdiguneko kaleak argiz eta kristalez beteko dira, Ama Zuriaren Kofradia protagonista duen ikuskizun batean. 270 farol baino gehiago izango dira.
Guk ez genuke hutsik egingo; aukera ezin hobea da mugikorrarekin argazkirik onenak ateratzeko! 1896tik dator ohitura hori.
Abuztuaren 5ean, duela 400 urtetik, gasteiztarrek prozesioa egiten dute Erdi Aroko hirigunean, Egunsentiko Arrosarioan. Goizeko 7etan hasten da, eta, ordubete geroago amaitzen da, Andre Maria Zuriaren plazan, Egunsetiko Mezarekin.
Amabirjinari lore-eskaintza egin eta gero, txokolatea ematen diete parte-hartzaileei —20.000 lagunek baino gehiagok hartzen dute parte—.
Jaietara bisitari gehien erakartzen dituen ekitaldietako bat da, eta ez da harritzekoa! Abuztuaren 3tik aurrera, hainbat artista ikusi ahal izango dituzu unibertsitateko campusean. Gasteizko Txosnek egitarau ederra osatu dute 2024rako.
A, eta ostiralean bertan, hilaren 4an, Aiztogile kaletik pasatzen bazara, txosnen inaugurazio-kalejira izango duzu. Hori esanda, hemen duzu aurtengo udako kartel ofiziala. Ez dugu aipatu, baina apar-festa ere izango da.
Abuztuak 3
Abuztuak 4
Abuztuak 5
Abuztuak 6
Abuztuak 7
Abuztuak 8
Abuztuak 9
Presta zaitez 2024ko Andre Maria Zuriaren jaietan musikaz eta giro onez beteriko aste batez gozatzeko!
Gasteizko Udalak 2024ko Andre Maria Zuriaren jaietako egitarauaren parte bat aurreratu du dagoeneko, eta itxura bikaina du! Han aurkituko duzunaren aurrerapen bat besterik ez da hau.
Indie musika edo hain komertziala ez dena gustuko ez dutenentzat hiriaren erdiguneko eremu bat gordetzen du beti udalak. Han, Foruen plazan, artista ezagun asko arituko dira. Gauerdian hasten dira beti kontzertuak.
Aihotz Plaza ere erdigunean dago, besteak bezala, baina askoz ere bilduagoa da; han egiten dira Andre Maria Zuriaren jaietako beste kontzertu batzuk. Toki-kopurua txikiagoa da hemen; beraz, interesatzen bazaizkizu, garaiz joatea gomendatzen dizugu.
Artista guztiak 23:00etan hasten dira jotzen, eta goizaldeko ordu bata edo ordu biak aldera amaitzen dute.
Urtero bezala, aurten ere Plaza Barrian egingo dira orkestra handien kontzertuak: Vulcano, La Mundial, Diamante, Jamaica Show, Phoenix eta Nueva Era.
Eta handik oso gertu, Probintzia Plazan, gustu guztietarako ikuskizun berritzaileak: Rumbo a Tijuana, La Polaca eta haren “Transkabaret Show”, Tributo a Los Panchos, Divinas Lyric Pop eta Medicina Alternativa.
Azken urteetan bezala, ganbera-musikako bi kontzertu izango ditugu, abuztuaren 6an eta 8an, 12:30ean, Luis Aramburu Musika Eskolako auditorioan.
Gasteizko bi talde gazte arituko dira: Trio Vitelia eta Duo Arkhé. Udal musika-bandak ere egunero emango ditu kontzertuak La Floridako kioskoan, 13:00etan.
Eta, horietaz gain, ez dira faltako Pradoko jotak, La Floridako dantzaldiak eta fanfarreak eta txarangak.
Arriagako Abentura Gune berrituaz gain, umeentzako gune bihurtuko da Peñafloridako Kondearen plaza ere: zirkua, txotxongiloak eta haurrentzako antzerkia ikusi ahal izango dira han. Ikuskizun guztiak 12etan hasiko dira, hilaren 5etik 9ra, salbuespen bakarrarekin: 7an, 12:30ean hasiko da.
Abuztuaren 4tik 9ra, 19:00etan, haurrentzako minidiskoak egingo dira Pierola Apezpikuaren lorategian.
Dena den, haurrentzako egun handia abuztuaren 7a izango da. Egun horretan egingo da Edurne eta Zeledon Txikiren jaitsiera, 12:00etan.
Ondoren, Erraldoien Konpartsak, Udal Musika Bandak eta Udal Folklore Akademiako Gaiteroen Bandak dantzaldi berezia eskainiko dute Floridako Kioskoan, 13:45ean.
Ohikoa denez, jaietako klasikoak errepikatuko dira: Gargantua, erraldoi, buruhandi, zaldi eta txoten konpartsen eguneroko ibilbideak, eta zezensuzkoa. Gainera, haurrentzako ekitaldien % 75 euskaraz egingo dira, euskarak jaietan duen presentzia gero eta nabarmenagoaren erakusgarri.
Kulturak beti du lekua gure jaietan. Hori dela eta, 2024ko Andre Maria Zuriaren jaietan jarduera eta ikuskizun kultural ugari daude programatuta. Prado parkean, “Umorearen txokoa” prestatu dute, eta ikuskizun komikoak izango dituzu han egunero.
Gainera, Principal Antzokian antzezlanen eta komedien programazio zabala dago ikusgai.
Aurten, antzerkiak umorea ekarriko du Andre Maria Zuriaren jaietara. Erreforma handiaren aurreko azken programazioa izango da, eta uztailaren 26tik abuztuaren 9ra arte ia egunero egingo dira emanaldiak.
Festen aurretik, hauek arituko dira, besteak beste: Paula Mattheus getxoztar konpositorea, bere musika fresko eta berritzailearekin, eta Ángel Martín eta El Monaguillo umoristak, "Punto para los locos" eta "Efectiviwonder” ikuskizunekin, hurrenez hurren.
Uztailaren 31n "Udako Oroimenak" kontzertua eskainiko du Fernando Velázquez musikari eta konpositoreak. Eta ez da bakarrik egongo; lau bakarlari izango ditu lagun: ETSko Iñigo Etxezarreta, Idoia Asurmendi, Süneko Josune Arakistain eta Ken Zazpiko Eñaut Elorrieta.
Festetan (abuztuak 4tik 9ra)
Programa osoa.
Presta zaitez, barrez eta antzerki onez beteko baita Gasteiz!
Ama Zuriaren jaiak azken egunera arte aprobetxatu behar dira. Horregatik, ostiralean, abuztuaren 9an, jai-giro aparta izango da Gasteizen. Eguerdia igarotakoan, erraldoi eta buruhandien konpartsaren agurra hasiko da.
Une gorena arratsaldean etorriko da; 16:30ean, blusa eta nesken kuadrillak Espainia Plazatik Errenazimentu plazaraino igoko dira. Aprobetxatu ondo eguna, azken txanpa da eta.
Goizeko ordu batean hasten da Zeledonen igoera Andre Maria Zuriaren plazan. Gasteiztarrek gehien maite duten panpina zerura itzultzen da, udal musika-bandaren doinuek eta ikuskizun pirotekniko handi batek lagunduta.
Une horretan bertan egiten zaio azken eskaintza Andre Maria Zuriari, eta Salbe herrikoia abesten da San Migel elizako balkoitik. Prado kalean blusa eta neska eroriak igotzen dituzte, eta, aldi berean, Andre Maria Zuriaren plazan, lutozko prozesio zirraragarria egiten dute.
Zeledoni egindako agur-omenaldiak eta kandelen prozesioak ematen diote amaiera Euskadiko jairik garrantzitsu eta dibertigarrienetako bati.
Ikusten duzunez, makina bat gauza dago egiteko 2024ko Andre Maria Zuriaren jaietan. Etorri nahi duzu gurekin? Sartu Guuk-en webgunean, eta eskuratu deietarako eta datuetarako tarifarik onena, zure mugikorrarekin ezertxo ere ez huts egiteko.