Itxi
Abesti batzuk, bakarrik txikitan entzun arren, onenak dira; behin ikasita, ez dituzu sekula ahazten. Nork ez ditu inoiz abestu Dragoi Bolaren eta Doraemonen hasierako kantak? Euskarazko haur-kanta horiek eta beste zenbaitek markatu zuten gure haurtzaroa.
Ordu asko eta asko eman ditugu euskarazko haur-kanta klasiko horiek abesten, eskolan, udalekuetan zein gure etxean marrazki bizidunak ikusten, eta beraz, ezin ditugu galtzen utzi. Belaunaldi berriek ez ditzatela galdu Txirri, Mirri eta Txiribiton ikonikoak.
Euskarak perla ederrak ditu, hala nola hainbat belaunaldi —millennial belaunalditik Z belaunaldira, eta gehiago— markatu dituzten haur-kantak. Hala, hemen bildu dizkizugu kanta ikonikoenetako batzuk.
Haurtzarora eramango zaituzten klasiko asko topatuko dituzu zerrenda honetan. Ez izutu, igo bolumena eta abestu txikiekin batera, gehiago animatuko baitira.
Abesti honek mendebalde basatira garamatza. Itsaskorra da, dibertigarria eta zirraragarria. Sekula ahaztuko ez duzun leloa dauka. Imanol Urbietak konposatu zuen, eta Txirri, Mirri eta Txiribiton taldeak eman zuen ezagutzera.
Klasiko honek ez du huts egiten. Izan ere, abesti itsaskorra izateaz gain, ikasten ere laguntzen du, 2x1. Ondo baino hobeto sartuko zaizu buruan kanta honen leloa. Imanol Urbietak sortu eta Txirri, Mirri eta Txiribiton taldeak ezagutzera emandako abesti hau aproposa da txikiek oinarrizko hiztegia ikasteko, ostadarraren koloreekin dibertitzen diren bitartean.
Aspertzeko astirik ez duen pinguino baten bizitzan murgilduko gaitu kanta honek. Goizean goiz jaikitzen denetik, lagunekin jolastu ondoren zoriontsu oheratzen den arte, dibertsioz eta abenturaz beteta dago Pinguiren bizitza. Doinua bezain alaia den leloarekin, Takolo, Pirritx eta Porrotxek konposatutako abesti honek erakusten digu zeinen garrantzitsuak diren adiskidetasuna eta ingurumena errespetatzea.
Artzain txakur hau heroia da, bere artaldea babesten baitu basoko otsoaren arriskuetatik. Gure paisaia berdeetara garamatzan musika folklorikoaren bidez, Oskorrik sortutako abesti honek lanaren balioa, ausardia eta fideltasuna erakusten dizkigu.
Abesti hau Sorgina Pirulina izeneko sorgin onari buruzkoa da, zeinak haurrei arazoekin laguntzen eta magia irakasten baitie. Musika magikoaz eta trikimailu txundigarri batzuez lagunduta, Takolo, Pirritx eta Porrotxek konposatutako abesti honek erakusten digu gure arazoek beti dutela irtenbidea. Magia pixka bat besterik ez da behar!
Abesti honen protagonista haur paristar bat da, gure kultura ezagutu eta bete-betean bertan murgiltzen dena. Musika modernoa eta sorpresaz beteriko letra ditu. N. Etxanizek konposatutako abesti honek gonbidapena luzatzen digu aniztasuna estimatzera eta aldaketetara irribarre batekin moldatzera.
Abesti honek bikain frogatzen du musika oso dibertigarria izan daitekeela, eta bide batez, ikasten laguntzen duela. Melodia alaia eta gozatzera gonbidatzen duten letrak ditu. Gogorarazten digu beti dagoela ondo pasatzeko tartea, eta musika entzutean, arazoak etxean geratzen direla.
Denok ezagutzen dugu “Zapi Zuria” abestia, eta oraindik ere, zapi zuri horrekin jolastu nahi dugu. Mirri, zabarrena eta bihurriena, eta Txiribiton jostalariarekin batera, abestiaren letrak dibertsio- eta bihurrikeria-girora garamatza. Aurrera eta atzera behin eta berriz, gelditu gabe. Doinu bizia duenez ezin hobea da dantzatzeko, primeran pasatzeko eta zuk zeuk zein etxeko txikiek gozatzeko.
Inork ezin dio barreari eutsi Altza Peliperekin, beti istilu bila dabilen katu bihurriarekin. Barre-algara ateratzen digun musika dibertigarriarekin, abesti honek gogora ekartzen digu bizitza laburregia dela seriotasunez hartzeko, melodiari eta letrari esker malkotan barre egiteraino.
Musika leuneko kanta da. Letrak Arantxa izeneko neskato baten mundua erakusten digu, jolasez eta abestiz betea. Takolo, Pirritx eta Porrotxek sortutako abesti honek Arantxa bezalakoak izatera bultzatzen gaitu: alaiak, jatorrak eta beti kantatzeko prest.
Abesti ikonikoak dira horiek guztiak, eta jakina, halakoxeak dira orobat horiek konposatu dituzten artistak, Euskal Herri osoan zehar abestu eta ezagun bihurtu dituztenak.
Pailazo talde hau mugarri izan da gure kulturan. 1972. urtean sortu zuten taldea, eta aitzindariak izan dira euskarazko haurrentzako entretenimendua telebistara eta Euskal Herri osoko agertokietara eramaten.
Oso argi definitutako pertsonaiak dira —Txirri buruargia, Mirri bihurria eta Txiribiton samurra—, eta ondo pasatzeko eta ikasteko unibertso bat sortu dute txikientzat. Beren ibilbidean zehar, disko ugari grabatu dituzte eta funtsezkoak izan dira Euskal Telebistaren haurrentzako programazioan.
Pailazo hirukote bat baino askoz gehiago dira, sekulako ikono kulturala baitira Euskal Herrian. 1987. urtean pailazo taldea sortu zenetik, balio positibo eta eraikitzaileak transmititzera bideratu dute euren artea, musika, dantza eta narratiba uztartzen duten antzerki-ikuskizunen bidez.
Urtero, gai sozial garrantzitsu bat aukeratzen dute, esaterako, ekologia edota kultur aniztasuna. Gaia sakon aztertu ondoren, gidoi originalak sortzen dituzte kolorez eta alaitasunez beteriko ikuskizun bihurtzeko.
Gainera, euren ikuskizun bakoitzean nabaria da euskara sustatzeko konpromiso argia, gure hizkuntza eta kultura zaintzeko ekarpen handia egiten baitute.
Talde honek txikien bihotzak liluratu ditu euskarazko kantu eta dantzekin. Urko Oskoz eta Nerea Urbizuk sortu zuten Ene Kantak, eta gaztetxoen artean euskara sustatzea du helburu nagusi.
ETB3ko telebista-saioaren eta zuzeneko ikuskizunen bidez, gure hizkuntza etxeetan eta haurren eguneroko bizitzan txertatzea lortu dute.
Abesti horietako asko kantu tradizionalen bertsio modernoak dira. Gogoratzeko eta dantzatzeko errazak izateko sortu dira, baita ikaskuntza dibertigarria eta eskuragarria izango dela bermatzeko ere.
2015ean sortu zen musika-proiektu hezigarri hau, eskarmentu handiko musikarien eta artearekiko pasioa zuten irakasleen elkarlanetik abiatuta. Errepertorioak abesti didaktikoak ditu, haurren inklusioa eta parte-hartze aktiboa sustatzen dutenak.
Hainbat disko dituzte, baita zenbait kontzertu eta proposamen didaktiko ere. Hala, Kantu Kolore tresna baliotsua bihurtu da txikien ikaskuntzan musika eta dantza txertatu nahi duten hezitzaileentzat.
1934. urtean Zarautzen jaioa, musikari eta idazlea izan zen. Haurrentzako musika sortzeari eskaini zion bizitzaren zati handi bat. Europako hainbat hiritan musika ikasketak egin zituen, eta berritzailea izan zen euskarazko musika-hezkuntzan.
Urbieta ezaguna da belaunaldi askok kantatu dituzten "Jon Braun" eta "Txiki txiki txikia" abestiengatik, besteak beste. Horrez gain, Txirula Mirula musika-zentroa sortu zuen. Bertan, metodo pedagogiko abangoardistak erabili zituen haurrei musika irakasteko.
Horiexek dira euskarazko haur-kantarik onenetako batzuk eta horien atzean dauden artistak, txikiek primeran pasa dezaten. Badakigu askoz gehiago daudela, baina horiek dira belaunaldi guztiek gehien ezagutzen dituztenak.
Nostalgiak goitik behera zeharkatu zaituen honetan, une egokia da haur-kantarik ikonikoenez gozatzeko. Ez kezkatu beste ezertaz. Guuk-en, abestien zerrenda eta Internet konexioa emango dizkizugu, behin eta berriz entzun ditzazun giga-kopuruan pentsatu beharrik gabe.
Mendi eta baso galantez gain, Euskadin kolore ugariko, gastronomia aparteko eta hondartza liluragarriko herri arrantzaleak ere badaude.
Leku magikoa dela esaten da. Izan ere, fantasiaz betea dago, Gorbeiako Parke Naturalaren bihotzean.
Aste Santuak ez dirudi hain deigarria Gipuzkoa aldean, baina xarma berezia izaten du, esaterako, Seguran, Hondarribian edo Azkoitian, emozioz, bisitariz eta prozesio ikusgarriz betetzen baitira udalerri horiek.
Ekoetxea Meatzaldea ingurumen-zentroak bi egoitza ditu, bat Abanto-Zierbenan (Gallarta) eta bestea, Ortuellan (Peñas Negras).
Gure herria kulturaz, misterioz eta tradizio ugariz beteta dago, eta, egunerokoan ikus ditzakegun arren, oraindik ere harritu egiten gaituzte.
Aste Santuaren tradizioa duela 500 urte baino gehiago hasi zen Bilbon. Pauso handiak eta prozesio ugari daude, eta egundoko sentimendua du jendeak.
