Zuntz optikoa, Groenlandiako izotzaren tenperatura neurtzeko

Zuntz optikoa entzutean, beti etortzen zaigu burura Internetera konektatzeko gure etxeetara iristen den kablea. Beti esaten dizugu. Guretzat, Internetera konektatzeko sistemarik aurreratuena da zuntz optikoa, baina ba al zenekien Internetetik harago ere erabil daitekeela? Adibidez, Artikoko izotz-geruzak Groenlandian zer tenperatura duen neurtzeko. Zer iruditzen?

Orain dela gutxi jakin genuen etorkizuneko zuntz optikoa dagoeneko probatu dela espazioan, eta, orain, zuntzaren beste funtzionalitate batzuen berri izan dugu. Planeta osoan, gero eta azkarrago ari da desagertzen izotza. Klima-aldaketaren ondorioak bizkortu ahala, funtsezkoa da izotzaren tenperatura behar bezala neurtzea, nola urtzen den zehatzago jakiteko. Denok dakigunez, urtzeak itsasoaren maila igoarazten du, kostako komunitateetan uholde-arriskua areagotzen du, eta gure planetako basa bizitzaren habitat naturalak suntsitzeko arriskua areagotzen du. Hain zuzen, aurreikusten da 2100. urterako itsasoaren maila 53 zentimetro igoko dela, eta horrek kalte larria eragingo die Urdaibaiko padurei (Urdaibairi buruzko artikulua), Pasaiako udalerriari edo Bilbori, besteak beste.

Zuntz-kableak, tenperatura neurtzeko

Klima-aldaketak gure planetan duen eragina ulertzea funtsezko faktorea da komunitate zientifikoarentzat. Horregatik, munduko bigarren izotz-geruza handienak zer mugimendu izan ditzakeen aurreikusi nahi da. Eta nola egiten dute hori? Zuntz optikozko kablean zehar doan laser-pultsu bat erabiliz.

Berriki, Zuntz Optikoaren bidez, Cambridgeko Unibertsitateko zientzialari batzuek Groenlandiako izotz-geruzan hartutako izotzaren propietateen neurketa zehatzak lortu dituzte. Laser-pultsuekin konbinatuta, izotz-geruzaren estratuetako tenperatura mapatzea lortu dute, aurrekaririk gabeko zehaztasunarekin.

Cambridgek komunikatu baten bidez jakinarazi zuenez, zuntz optikozko kable batean laser-pultsuak transmititzeko teknika berri bat erabili zuten, eta tenperatura oso zehatzak neurtu zituzten izotz-geruzaren gainazaletik oinarriraino (1.000 metroko sakonera baino gehiagora).

Orain arte egindako tenperatura-neurketak putzuetan edo zuloetan barneratutako kableetan ezarritako sentsoreen bidez egin ziren. Eta zer alde dago? Badirudi zuntz optikozko kableen bidezko sistema berriak aukera ematen duela tenperatura kablearen luze-zabal osoan neurtzeko. Hala, tenperaturaren neurketa zehatzagoa lortzen da, izotza zer abiaduratan deformatzen den kontrolatzen da, eta, azken batean, izotz-geruza zer abiaduratan mugitzen den jakin daiteke.

Tenperaturaren banaketa hobeto ezagututa, Groenlandiako izotz-geruzaren portaerari buruzko datu gehiago bil ditzakete zientzialariek. Groenlandiako izotz-geruza handiena da Antartikaren atzetik, eta 1,7 milioi kilometro karratuko azalera estaltzen du.

Groenlandiak erregistratutako beste edozein urtetan baino izotz gehiago galdu zuen 2019an, eta urtzea azkar bizkortu da 1990eko hamarkadaz geroztik.