Itxi
Urtero-urtero, azaroaren 11n, Ermuan, Donostian eta Euskadiko beste herri askotan ospatzen da San Martin eguna. Bizi-bizirik dirau elkartzeko, ospatzeko eta tradizioak mantentzeko egun honek. Data horretan, zauden tokian zaudela ere, euskal kulturaren espiritua arnastuko duzu.
Denbora aurrera doa eta ohiturak aldatu egiten dira, baina bada aldatu ez den zerbait: gure santuekiko errespetua, gastronomiarekiko grina eta gure kultura eraiki zuten horiek ohoratzeko dugun modua.
San Martin eguneko ospakizunak hotzaren etorrera sinbolizatzen du; urtea amaitzear dagoela eta berokiak janzteko garaia bertan dugula gogorarazten digu. Hala ere, ez da ospakizun hotz bat. Izan ere, San Martin eguneko jaia beroa, gertukoa eta bizi-bizia da.
Txoko bakoitzean, herri txikietatik hiri handietara, euskal nortasunaren identitatea eta aberastasuna islatzen dituzten jarduerak antolatzen dituzte komunitateek.
San Martin eguna modu berezian eta benetakoan bizi izaten den Euskadiko tokietako batzuk ikusiko ditugu hemen.
San Martin eguna modu berezian ospatzen duen hirietako bat da Donostia; batez ere gastronomian oinarritzen dira ospakizun horiek.
Egia auzoan eta hiriko auzo batzuetan egiten diren ekitaldietan, sagardoa eta gaztaina erreak izaten dira. Ohitura horren bidez, nekazaritzaren zikloekin eta uztarekin konektatzen dira donostiarrak.
Jendea sarritan kalean elkartzen da, giro lasai eta partizipatiboan; zenbait belaunalditako pertsonak elkartzen dira eta talde bateko kide izatearen sentimendua indartzen da. Ekitaldi ugari egiten dira egunean zehar, eta aipagarriak dira San Martin auzokoak.
Gainera, San Martin jaiaz ari garela, ezin dira alde batera utzi txoko eta elkarte gastronomikoetan antolatzen diren afari eta bazkariak, plater tradizionalak direla protagonista, betiere.
Gainera, faroltxoen desfile ezaguna (haurrek egiten dute) eta zaldi gaineko antzezpena ere egiten dira, donostiarrentzat hain berezia den egun honi amaiera emateko.
San Martin jaietako tradizioak debozioa, kultura eta entretenimendua bateratzen ditu. San Martin Toursekoaren figuran inspiratzen dira ospakizunak (eskuzabaltasun handikoa izan zen), eta beren funtsa mantendu dute urteetan zehar. Adin guztietarako jarduerak antolatzen dira.
Besteak beste, hasierako txupinazoa, santua ohoratzeko mezak, odolki-lehiaketak, haurrentzako jolasak, kontzertuak eta kalejirak musika tradizionalaren doinuan: komunitate guztia elkartzen da pozez betetako giro abegitsuan. Modu horretan, Zamudiok bere identitatea eta euskal kultura ohoratzen ditu eta herritarrak eta bisitariak tradizioez gozatzera gonbidatzen ditu.
Zegamako San Martin jaia azaroko bigarren larunbatean ospatzen da, eta herriko egun garrantzitsuenetariko bat da. Tradizioz betetako giroan, tokiko bizimodua eta kultura goraipatzen dira azoka honetan.
Ganadu-lehiaketa izaten da ekitaldi nagusietako bat: inguruko abeltzainek behi eta zaldi-azienda onenak aurkezten dituzte, landa-inguruneko lanaren eta zaletasunaren erakusgarri. Barazki freskoen eta tokiko artisautzaren erakusketa handi bat jartzen da, bisitariek baserriko produktuak eskuratzeko aukera izan dezaten.
Kirol tradizionalak ere badu bere tokia egun honetan; euskal pilotako partidek herritarrak eta adin guztietako bisitariak erakartzen dituzte. Gazta-lehiaketa une garrantzitsuenetariko bat da: Aizkorri-Aratz Parke Naturaleko artzainek produktu onenak ekarri ohi dituzte, bertaratzen diren guztien gozamenerako.
Zegamako San Martin azoka erlijio-ospakizun bat baino askoz gehiago da: euskal kultura eta tradizioa komunitatean, janari onarekin eta tradizio-giroan bizitzeko aukera bat da.
Urretxuko San Martin jaia (azaroaren 11) oso errotuta dago herrian.
Zapore tipikoak nagusitzen dira, odolkiak eta buzkantzak protagonistak baitira: festa-giro ederrean dastatzen dituzte guztiek plater ezagun horiek.
Ospakizunen artean, herri-afariak egiten dira. Haietan, herritarrak eta bisitariak mahai baten inguruan elkartzen dira, bizikidetza eta komunitate-espiritua sustatuz.
San Martin eguna erlijio-jai bat baino gehiago da Urretxun, urte askoan maitasunez gorde diren tokiko tradizioak elkarrekin bizitzeko aukera ere bada eta.
San Martin eguneko Bilboko nekazaritza-azoka huts egin ezinekoa da. Hiriko erdigunean egiten da, azaroko bigarren larunbatean. Euskal baserrietako produkturik onenak ikusteko eta gure lurreko produktu tradizionalenak bertatik bertara ezagutzeko aukera paregabea da.
Bertako produktu tipiko ugari aurkituko dituzu azokan, hala nola gazta, euskal pastela, barazkiak, txorizoa, loreak eta, nola ez, gilda-ontziak, ezinbestekoak baitira. Gainera, toki aproposa da jakiak unean bertan dastatzeko.
Berastegui kalean eta Albia lorategian egiten da azoka, Bilboko erdigunean. Oso erraza da hara joatea, garraio publikoari esker. Gomendatzen dizugu Bilboko metroa hartu eta Abandoko geltokian jaistea, zuzeneko irteera baitu Berastegui kalera.
Ermuko San Martin azoka (34. edizioa egin zen 2024an) azaroko bigarren larunbatean egiten da, eta herriko ekitaldi entzutetsuenetariko bat da.
Azoka horretan, bertako nekazaritza-produktuen 60 postu inguru ikusi ahal izango dituzu, frutak, barazkiak, gaztak, eztia, sagardoa eta txakolina erosi nahi badituzu ere. Artisautzako 12 postu ere badaude Santiago plazan eta Valdespina markesaren kalean; parekorik ez duten produktuak eta zuzeneko ikuskizunak ikusteko aukera izango duzu.
Egun honetako jarduera nabarmenen artean, artaldearen jaitsiera dugu. Gainera, ganadu- eta hegazti-erakusketa izango dituzu Martxoaren 8ko plazan. Geroago, herri-kirolak egiten dira San Martin plazan: ezin dituzu huts egin.
Haurrek ere ongi pasatuko dute Euskaldun Berria plazako haur-jolasetan. Eta, nola ez, musikaz ere gozatuko dugu Bizkaiko gaiteroekin eta Alboka Musika Eskolako trikitilariekin; eguna amaitzeko, Goizargi taldearen erromeria izango da.
Herri eta hiri bakoitzean San Martin sentimendu berarekin ohoratzen dugun moduan, euskaldunen eguneroko premiei erantzuten dieten tarifak eskaintzen ditu Guuk-ek, hiriguneetan bizi direnentzat eta landa-ingurunean daudenentzat.
Gure tarifekin, gertuko zerbitzua bilatzen dutenei laguntzen die Guuk-ek, arazorik gabe eta gure komunitatearen muina zainduz. Izan ere, konexioa ez da teknologia bakarrik; partekatzea ere bada. 💚
Ekitaldi honek antzinako tradizioak elkartu eta bizia ematen die Zalduondon, desfileen, epaiketa sinbolikoen eta ikuskizun kulturalen bidez.
Gipuzkoan badakigu ondo pasatzen: horretarako ditugu Donostiako Danborrada, sanblasak eta santomasak, adibidez.
Jaiak, kulturak eta tradizioak bat egiten dute urtero Zarauzko Aste Nagusian: kontzerturik onenak, ikuskizun piroteknikoa eta askoz gehiago.
Ez galdu 2024ko Lizarrako festetan izango diren kontzertu eta ekitaldietatik bakar bat ere, Vicco, Vulcano orkestra eta beste batzuen eskutik.
Lekeitioko sanantolinak Euskadin eta estatu osoan ezagunak dira antzaren jai originalagatik.
Getxon mundu osotik etorritako 200 paella baino gehiago lehiatuko dira, epaimahaiaren aho-sabaia zeinek limurtuko.
