Itxi
San Juan iristearekin batera, Euskadiko txoko asko apaindu egiten dira herriko festak, auzoetakoak eta antzinako erritualak hartzeko. Jakina, ezin falta gaua argitzen duten Euskadiko su jendetsuak.
Herrietako plazetan, kuadrillek enbor zuritua prestatzen dute, "San Joan zuhaitza" izenez ezagutzen dena. Ondoren, su emango diote sinbolismoz betetako ekitaldi batean.
Ekainaren 23tik 24ra doan gaua da jaietako une gorena. Urteko gaurik laburrena dela esaten da, baina, berez, ekainaren 21ekoa da laburrena. Gau horretan, bizilagunak elkartu egiten dira udako solstizioa ospatzeko. Euskadin, pasioz eta pozarren bizi da ekitaldi hori.
Tradizioak suaren gainetik salto egitea agintzen du, purifikatzeko eta txarra den guztia atzean uzteko, egur errearen usaina musikaren eta herri-kanten alaitasunarekin nahasten den giroan.
Herri askotan, haurrek jolasez eta ikuskizunez gozatzen dute, eta helduek, berriz, goizaldeko orduetara arte luzatzen diren dantzaldietan parte hartzen dute.
Ez da falta taloa txistorrarekin, kalimotxoarekin eta txakolinarekin batera, aho-gozagarri. Euskal Herri landaguneetan, San Joan bezperan sendabelarrak biltzeko tradizioa mantentzen da, gau horretan sendatzeko ezaugarri bereziak dituztela uste baita.
Gau berezi hau zure hurbilekoekin batera bizi dezazun, hemen dituzu San Joan suak gehien ospatzen diren lekuak.
Gipuzkoan, ospakizunak benetako ikuskizuna dira, eta ezin duzu huts egin. Tolosan ahalegin berezi bat egiten da, era askotako ekitaldiekin, guztiak ere txit erakargarriak.
Tradizioa da nagusi, eta desfilea da unerik gogoangarrientako bat: pordondantzariak, txistulariak, eskopetariak eta Musika Bandako kideak. Musikaz, dantzez eta alaitasunez betetzen dira kaleak, eta jai-giroak guztiak kutsatzen ditu.
Auzo bakoitzak bere sua izaten du, eta jai-giroa sortzen da hiriko txoko guztietan. Aipagarrienetako bat Sagueseko zabalgunean egiten dena da. Han, sua pizteaz gainera, musika eta jai-ekitaldiak ere izaten dira gaua animatzeko.
Su hori Donostiako ezagunenetakoa da, Zurriola hondartzaren ondoan dagoen zabalgune handi batean egiten baita. Itsas brisak, olatu-hotsak eta suaren beroak, konbinaturik, atmosfera magiko bat sortzen dute, bertakoak zein bisitariak berdin-berdin erakartzen dituena.
Gasteizen, bi auzok, Judimendik eta Lakua-Arriagak, pizten dituzte uda datorrela iragartzen duten su tradizionalak.
Lakua-Arriagan, 21:00etan pizten da sua etxe erregionalen ondoan; Judimendin, berriz, 22:00etan, Sefarad plazan. Gainera, probintziako beste leku batzuetan ere ospatzen da antzinako jai hau. Adibidez:
San Joan gaua, Ipar hemisferioan urteko laburrena, argiak ilunari gaina hartzea adierazten du. Su garbitzaileak Gasteiz argiztatzen du Judimendi aldetik, udako solstizioan. Ospakizun magiko honetaz gozatzea espero dut!
Bizkaian ere, San Joan ospakizunak nabarmenak dira, eta udalerri bakoitzak ukitu berezia ematen du.
Leioan, udaletxearen ondoan egiten den su jendetsua da jaialdien erdigunea, txosnetan akelarrea eta kontzertu ugari lagun dituela. Magiaz eta tradizioz betetako gaua da, eta txoko guztietako jendea erakartzen du.
Bestalde, Muskiz ere batzen da ospakizunera: animazio handiko dantzaldiak, lehiaketa zirraragarriak, kontzertu sutsuak eta haurrentzako jarduerak egiten dira, guztion dibertigarri. Getxok, berriz, askotariko programazioa eskaintzen du: kultura-ekitaldiak, kirol-jarduerak...
Bermeon, Gaztelugatxeko San Joanen erromeria tradizionala ekitaldi enblematikoa da, eta bertako eta kanpoko jende asko biltzen du. Sopela eta Markina-Xemeingo Amalloa auzoa ere ez dira atzean geratzen, eta jende asko batzen duten jaiak antolatzen dituzte.
Eta nola ahaztu Bilbo, Artxandako su jendetsua ezinbesteko hitzordu bihurtu baita San Joan ospatzeko. Hiria bizitzaz eta energiaz betetzen da, gustu guztietarako jarduera eta ekitaldiekin. Ondo pasa, lagunok!
San Joan gaua, zalantzarik gabe, urteko ikusgarrienetakoa da, eta oroitzapen gehien gordetzen ditugunetakoa. Argazki eta bideo ikoniko horiek Guukeko zure mugikorrean bakarrik gera ez daitezen, konexiorik onena eskaintzen dizugu, zuk nahi duzunarekin partekatzeko.
Ez dago sua baino hoberik salto egiteko eta San Joan gau magikoaz kuadrilla osoarekin gozatzeko.
Bizkaitik, Gipuzkoatik eta Arabatik kanpo ere badira herri politak, hala nola Bidarte, Iparraldean.
Euskadiko kosta argiztatzen duten itsasargietako batzuk bista paregabeko leku sinestezinetan daude.
Ez dago aitzakiarik Euskadiko musika-jaialdiak huts egiteko, askotariko musikaz, gastronomiaz, jarduerez eta askoz gehiagoz gozatzeko aukera izango baituzu.
Euskadik telebista-ekoiztetxeen atentzioa erakarri du bere paisaia basatiei, mendi harritsuei eta hondartza harrigarriei esker.
Nazioartean hainbeste estimatu eta baloratzen den euskal gastronomian, funtsezkoak dira parrilla eta txingarra, baita haragi ona ere.
